Жолдау барысында Қазақстан Президенті халыққа бірнеше маңызды тапсырма жүктеді. Оның бірі – өңдеу өнеркәсібіне қолдау көрсету. Бұл сала өсу динамикасын көрсетуде, бірақ әрі қарай дамыту қажет, деп хабарлайды Social Media.
Мемлекет басшысы соңғы 5 жылда бұл салада айтарлықтай нәтижеге қол жеткізілгенін атап өтті. Мысалы, өңдеу өнеркәсібіндегі өндірістік қосылған құн екі есеге артып, шамамен 17 триллион теңгеге жеткен. Алайда, бұл жеткіліксіз. Президент экономиканың диверсификациясын жеделдету қажеттігін баса айтты. Артықшылық – терең өңдеу өнімдерін аталмыш мақсатпен шығару, ол отандық және халықаралық нарықта бәсекеге қабілетті болуы тиіс. Қасым‑Жомарт Тоқаевтың айтуынша, бұл бағыттағы жұмыстар жүйесіз жүргізілуде.
«Әдетте, қолдау шаралары әртүрлі институттар арқылы әртүрлі тәсілдер мен шарттармен жүзеге асырылады, бұл кәсіпкерлерде түсінбеушілік тудырады. Осыған байланысты тәсілдерді ретке келтіріп, үйлесімді жұмыс жүргізу қажет. Индустриялық құрылымның сенімді тірегі дәстүр бойынша тау-кен-металлургиялық кешен болып табылады. Бірақ бұл салада жоғары дәрежелі өнім шығару үшін зор резерв бар. Әлемдік тенденциялар тұрғысынан сирек кездесетін металдар мен басқа да стратегиялық маңызы бар материалдар ерекше орын алады. Қазақстан бұл салада әлемдік өндірістік және сауда тізбектеріне сенімді түрде енуге барлық мүмкіндікке ие. Алдағы үш жылда аталған профилдегі жоғары технологиялық өнім өндіретін кемінде үш кәсіпорынды іске қосуымыз міндет», – деді Президент.
Үкімет қолданыстағы мұнай-газ шикізатын терең өңдеуге бағытталған флагмандық жобаларды жүзеге асыруы тиіс. Атырауда газохимиялық кешенді, Павлодарда сұйытылған газды терең өңдейтін кәсіпорынды уақтылы іске қосу қажет. Жанама және сұйытылған мұнай газын тиімді экономикалық ресурсқа айналдыру тәсілін түбірімен өзгерту қажет», — деді Президент.
Сонымен қатар, Президент инвестициялық жобаларды іске асырудағы басты кедергілердің бірі — газ тапшылығы екенін атап өтті. Бұл кедергіні жою үшін кепілді және ұзақ мерзімді жеткізуді қамтамасыз ететін тиімді механизм қажет. Қазақстан экономикасының цифрлық трансформациясы мен жоспарланған барлық бастамаларды уақтылы іске асыру үшін жеткілікті көлемдегі электр энергиясы да қажет.
«Мемлекетте энергетикалық көздерді іріктеу кезеңінде ауқымды жаңғыртулар жүргізілуде, шетелдік инвесторлардың қатысуымен ірі жобалар іске асырылуда. Мысалы, алдағы бес жылда 6,3 ГВт «жасыл» энергияны іске қосу жоспарланып отыр, бұл энергия балансындағы үлесін едәуір арттырады. Қазақстан үшін энергетикалық көшу – мақсат емес, тұрақты дамудың құралдарының бірі», – деді Президент. Осы контексте атом энергетикасын дамыту принципті бағыт екеніне ерекше назар аударды. Айтуынша, бір ай бұрын Алматы облысында Ресейдің «Росатом» корпорациясымен бірлескен Қазақстандағы алғашқы атом станциясының жобасы іске қосылды. Экономиканың тұрақты өсуі үшін бұл жеткіліксіз болуы мүмкін. Сондықтан екінші және үшінші АЭС‑ті салуды жоспарлай бастайтын уақыт жетті», – деді.
Жолдауда Президент еліміздің энергетикалық тәуелсіздігін нығайтуға да баса назар аударды. Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпинмен соңғы кездесу нәтижесінде атом энергетикасы саласындағы стратегиялық серіктестік туралы келісімге қол жеткізілді. Қазақстан халықаралық компаниялармен өзара тиімді негізде ынтымақтастық орнатуға ашық. Бұдан бөлек, жоғары сапалы көмір қоры ескеріле келе, таза және заманауи технологияларды пайдалана отырып көмір энергетикасын дамытуға баса назар аударылады.
«Біздің табиғи артықшылықтарды елдің дамуына тиімді пайдалануымыз қажет. Геологиялық барлау жұмыстарын дамыту басты міндет болып отыр. Елдегі аэрогеофизикалық кешенді зерттеулер едәуір ескіліктенген. Қазіргі заманғы цифрлық құралдарды қолданып, қазба байлықтарымыздың заманауи картасын жасау қажет. Бұл кен орындарының әлеуетін жаңа деңгейде бағалауға мүмкіндік береді. Бұл жұмысты халықаралық сарапшылармен бірге жүргізуге де болады. Геологиялық барлау жұмысының табысты болуы – сенімді ғылыми негізсіз мүмкін емес. Келесі жылдың ортасына дейін Ұлттық геологиялық қызмет базасында заманауи халықаралық стандарттарға сәйкес сертификатталған зертхананы ашу қажет», – деді Мемлекет басшысы.
Сондай-ақ, Қасым‑Жомарт Тоқаев геологиялық ақпаратты цифрландыру және жүйелеу процесін, әсіресе жасанды интеллект енгізу арқылы жылдамдату қажеттігін атап көрсетті. Ол 2025 жылдың соңына дейін геологиялық барлау және қазба байлықтарды игеру саласындағы реформаларды заңдық және практикалық тұрғыда аяқтау қажет екенін айтты.
