«Үкіметтің кеңейтілген отырысы әлемдегі түбегейлі өзгерістер аясында өтіп жатыр. Жаһандық үдерістер біздің еліміздегі экономикалық жағдайға күшті әсер етуі мүмкін», – деді отырыс басында ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев. Ол ел дамуының негізгі аспектілеріне тоқталды, деп хабарлайды Social Media Қазақстан Республикасы Президентінің ресми сайтынан.
«Әлемдегі күрделі жағдайға қарамастан, біздің елімізде оң нәтижелерге қол жеткізілді. Экономика өсуде, бірақ шешілмеген проблемалар әлі де көп», – деп атап өтті Президент.
Мемлекет басшысы Үкіметтің, басқа да уәкілетті органдардың таяу кезеңдегі негізгі міндеттері мен басымдықтарына егжей-тегжейлі тоқталды.
Экономиканы әртараптандыру туралы айта келе, Президент: «Өткен жылы өңдеу өнеркәсібінде жалпы сомасы 1,3 триллион теңгеге 180 инвестициялық жоба іске асырылды. Нәтижесінде сектор өсімі шамамен 6% -ды құрады, бұл соңғы 10 жылдағы ең жоғары көрсеткіш болды. Бұл оң үрдісті орнықтырып, оны қайтарымсыз ету керек».
«Энергия – бұл бүкіл экономиканың қозғаушы күші. Сөзсіз, барлық өңірлерді энергиямен қамтамасыз ету арқылы ғана біз оларды халықтың гүлденуіне және өмір сүру деңгейін көтеруге жеткізе аламыз», – деді Қ. Тоқаев. Осыған байланысты ол – «Газ саласын дамыту елдің тұрақты әлеуметтік-экономикалық ілгерілеуінің негізгі факторларының біріне айналуда. Өткен жылы тоғыз өңірде газ желілеріне 107 мың адам тұратын 300 елді мекен қосылған. Энергия тапшылығының өсуi жағдайында бiрiншi АЭС құрылысын жеделдету және тұтастай алғанда, елде ядролық кластер құруға кiрiсу керек. Бұл еліміздің ілгерілеуін қамтамасыз ету үшін маңызды міндет».
Энергетиканы дамыту және ядролық кластерді құру тақырыбына қатысты Президент: «Үкіметтің алдында электр энергиясымен толық қамтамасыз етуге қол жеткізу, сондай-ақ 15-20% деңгейінде резервтер құру міндеті тұр. Сондықтан алдағы екі жылда кемінде 3 гигаватт жаңа қуатты іске қосу міндеті тұр. Бұл планка өткен жылдардың көрсеткішінен 2,5 есеге артық».
Қасым-Жомарт Тоқаев көлік инфрақұрылымының маңызды рөлін атап өтті: «Тағы бір шұғыл міндет – еліміздің аумағында халықаралық аэрохабит құру. Біздің ірі әуежайларымызды халықаралық бәсекеге қабілетті хабтарға айналдыру мақсатында ең батыл шараларды қабылдау қажет. Жүк және жолаушылар терминалдарын, логистикалық орталықтар мен қазіргі заманғы сервистерді қамтитын тұтас экожүйені құру міндеті тұр.
«Мойынты-Қызылжар» жаңа теміржол тармағының құрылысына кірісуді және Қызылжар станциясынан Ақтау портына дейінгі магистральдің аса жүктелген учаскелерін жаңғыртуды тапсырамын.
Сондай-ақ «Алтынкөл – Жетіген» учаскесін кеңейту қажет, бұл Қытай мен Орталық Азия арасындағы көлік дәлізінің әлеуетін едәуір күшейтеді».
Осыған байланысты Президент: «Транзит – жүктерді тасымалдау үшін халықаралық бәсекелестікте біздің орасан артықшылығымыз. Бұл артықшылықты толық және тиімді пайдалану керек. Транскаспий бағытының негізгі буынына айналатын Транскаспий темір жол дәлізін дамытуды жеделдету қажет».
Кредиттеу бойынша: «Нақты секторды кредиттеу бизнесте кепілдікті қамтамасыз етудің жетіспеушілігін тежейді. Сондықтан қарыздарды кепілдендіру құралдарын кеңейту қажет. Үкімет бейінді даму институттарымен бірлесіп кепілдік беру қорын құру мәселесін пысықтауы қажет», – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Өнеркәсіп пен энергетиканы дамыту тақырыбы бойынша Мемлекет басшысы: «Өткен жылы қабылданған Энергетикалық және коммуналдық инфрақұрылымды жаңғырту жөніндегі ұлттық жоба өнімнің жаңа түрлерін шығару есебінен өнеркәсіпті дамытуды көздейді. Отандық кәсіпорындар жабдықтарға деген қажеттіліктің 40% -ын ғана қамтамасыз ете алады. Сондықтан Үкімет офтейк-келісімшарттарды жергілікті зауыттарға ұсыну арқылы оның өндірісін жолға қоюы керек».
ҚР Президенті жұмысшы мамандықтар мамандарының жетіспеушілігі тақырыбына да тоқталып өтті: «Жұмысшы мамандықтар жылы аясында маңызды іс-шаралар мен жобалар белгіленген, алда еңбек адамының беделін арттыру бойынша нақты жұмыстар тұр. Техникалық және кәсіптік білім беру жүйесін ауқымды трансформациялауды бастау керек. Бұл үдеріске барлық салалық ведомстволар және ең бастысы жеке сектор белсене қатысуы тиіс», – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мемлекет басшысы өз сөзінде ауыл шаруашылығын одан әрі дамыту тақырыбын да қарастырды: «Тиімдірек дақылдарды өсіруге көшуді жалғастыру қажет. Сондай-ақ шикізатты сақтау және терең өңдеу бойынша қуатты кеңейту, шетелдік нарықтарда өткізуді қолдаумен айналысу қажет. Жұқпалы аурулармен байланысты жағдайды, оның ішінде малды вакциналау мәселелерін ерекше бақылауда ұстау керек. Мал шаруашылығының экспорттық әлеуеті осыған байланысты. Өткен жылдың қорытындысы бойынша ауыл шаруашылығы экономиканың басқа салалары арасында өсу қарқыны бойынша көш бастап тұр. Бұл көктемгі егіс жұмыстарына жеңілдікпен кредит берудің едәуір ұлғаюының арқасында мүмкін болды. Биыл оны өткізуге кем дегенде 700 миллиард теңге бағыттау керек». – деп түйіндеді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мемлекет басшысы ауылды дамыту міндеттеріне жеке тоқталды. Басымдығы – инфрақұрылымды жаңғырту және бизнесті қолдау.
«Үкіметтен және әкімдерден жаңа жүйелі және стандартты емес тәсілдерді күтемін. Жалпы, ауыл шаруашылығында шешілмеген проблемалар аз емес, олар туралы фермерлер мен сарапшылар жазады. Атап айтқанда, көптеген бордақылау алаңдары бос тұр, ал мал көрші елдерге арзан бағамен сатылады.
Ауылдағы өмір сүру сапасына әсер ететін барлық мәселелерге назар аудару қажет. Ауыл тұрғындарының қаржылық және мемлекеттік қызметтерге қолжетімділігін жоғалтуына жол беруге болмайды. Қазір бұл міндет көбінесе «Қазпошта» инфрақұрылымы есебінен шешілуде.
Үкіметке әкімдіктермен бірлесіп, тіпті ең шалғай елді мекендерде де пошта бөлімшелерінің үздіксіз жұмысын қамтамасыз етуді тапсырамын», – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
«Биыл «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аяқталады. Бүкіл ел бойынша жоғары заманауи стандарттарға жауап беретін тірек мектептерінің кең желісі құрылуда. Менің тапсырмам бойынша үш жыл ішінде барлық өңірлерде тағы 1300 мектеп жаңғыртылады».
«Әлемдегі күрделі жағдайға қарамастан, біздің елімізде оң нәтижелерге қол жеткізілді. Экономика өсуде, бірақ шешілмеген проблемалар әлі де көп», – деп мойындады Қ. Тоқаев.
«Қаншалықты қиын болса да, Үкімет қаражатты үнемдеуді және оны ең маңызды міндеттерді шешуге жұмсауды қамтамасыз етуі тиіс. Белді қысып, өз қаражатына қарай өмір сүретін уақыт келді», – деді Президент. Сонымен қатар, ол мемлекеттен әлеуметтік көмектің атаулылығын сақтау қажеттігін атап өтті.
«Бұл көмек шын мәнінде мұқтаж адамдарға ғана берілуі тиіс деп бірнеше рет айтылды. Қазақстан шын мәнінде әлеуметтік мемлекет, бірақ бұл біз азаматтарды, әсіресе өскелең ұрпақты еңбекке демотивациялауымыз керек дегенді білдірмейді», – деп атап өтті ҚР Президенті.
Ол үнемдеу энергетикада да басымдық болуы тиіс екенін атап өтті: «Энергетикалық және коммуналдық нысандар жұмысының жаңа стандарттарына жедел көшу қажет. Үкімет алдында жаңа тарифтік саясатты іске асыруды жалғастыру міндеті тұр. Тарифтер нарықтық шарттарға сәйкес келуі тиіс, әйтпесе электр энергиясын, жылу мен суды үздіксіз беру мүмкін болмайды».
Туристік кластерді дамытуға қатысты Мемлекет басшысы «Еліміздің әр өңірінде тартымды туристік орындар бар. Шетелдік және отандық туристер бірегей қорықтарға барғысы келеді, сондықтан қажетті инфрақұрылымды салумен, оның ішінде жеке инвесторларды тартумен шұғыл түрде айналысу керек».
Біздің өмірімізде интернеттің дамуы артықшылықтардан басқа көптеген проблемалар әкелді. Мемлекет басшысы: «Жыл сайын 20 мыңнан астам интернет-алаяқтық оқиғасы тіркеліп, оның 80%-і ашылмаған күйінде қалып отыр. Сондықтан Үкімет құқық қорғау органдарымен және қаржылық реттеушілермен бірлесіп азаматтардың дербес деректерін барынша қорғауды қамтамасыз етуі тиіс».
Мемлекет басшысы сондай-ақ ақпараттық қауіпсіздік мәселесіне де тоқталып өтті: «Біз қоғамдық пікірді манипуляциялауға, билікті беделін түсіруге, араздықты қоздыруға бағытталған дезинформация және медиа сауалдарға жиі тап боламыз. Бұл азаматтардың қауіпсіздігі мен елдегі тұрақтылық үшін елеулі қауіп төндіреді. Сондықтан деструктивті контентті таратқаны үшін интернет-платформалардың жауапкершілігін заңнамалық тұрғыдан бекіту мәселесін қарау қажет».
Сонымен қатар, Қ.Тоқаев цифрландырудың даусыз артықшылықтарын да атап өтті: «Жаһандық электрондық сауданың өсуі біз үшін үлкен перспективаларды ашады. Міндет – бұл үрдісті экономиканы дамыту үшін маңызды ынталандыру ретінде толық көлемде пайдалану».
Соңында ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев: «Біздің экономика өсуде, бірақ өсу қарқыны жеткіліксіз. Міндеттер ауқымды, олар таяу бесжылдыққа есептелген. Оларды орындау үшін білікті және отансүйгіш кадрлар қажет. Оларды тауып, басшылық лауазымдарға ұсыну қажет.
Бүгін біз еліміздің 2024 жылғы даму қорытындыларын қарадық, жүйелі сипаттағы мәселелерді талқыладық, өзекті міндеттерді белгіледік. Біздің басты мақсатымыз – азаматтардың әл-ауқатын арттыру. Барлық жоспарларды сапалы іске асыру талап етіледі.
Соңында алға қойған мақсаттарға жетуде нақты нәтижелер қажет екенін атап өткім келеді».
