Дәрі-дәрмектерді сандық таңбалау жүйесі Қазақстанда дәрі-дәрмектер айналымының ашықтығын, заңдылығын және қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды элементіне айналып келеді, деп хабарлайды Social Media.
2024 жылдың шілдесінен бастап айналымға шығарылған барлық препараттар арнайы Data Matrix кодын алады, соның арқасында тұтынушылар Naqty Onim мобильді қосымшасы арқылы қаптаманы сканерлеу арқылы дәрінің шынайылығы мен заңдылығына көз жеткізе алады. Бұл жаңалық препараттың қайда және қашан шығарылғанын, қай дәріханаға немесе медициналық ұйымға түскенін және айналымнан қашан шығарылғанын анықтауға мүмкіндік береді.
Сандық таңбалауды енгізудің негізгі мақсаты – дәрі-дәрмектің өндірушіден пациентке дейінгі қозғалысының бірыңғай қадағаланатын тізбегін құру. Мұның бәрі өндіруші бірегей кодтарды Бірыңғай таңбалау операторынан тапсырыс беріп, оларды әрбір қаптамаға салудан басталады. Бұл кодтар туралы ақпарат ақпараттық бақылау жүйесіне бірден жіберіледі. Осылайша, әрбір дәрілік зат өзінің цифрлық «паспортын» алады, ол бойынша шығарудан тұтынуға дейінгі барлық кезеңдерде оның барлық жолын анықтауға болады.
Тізбектің келесі кезеңінде – импорттаушылар мен дистрибьюторларда – препараттар енгізілген кодтармен келіп түсуде. Егер кодты есептеу мүмкін болмаса немесе ол базада болмаса, тауар сатылмайды немесе пайдаланылмайды. Бұл контрафактілік өнімнен қорғайды және қолдан жасау мүмкіндігін болдырмайды.
Сандық таңбалау жүйесіндегі соңғы буын дәріханалар мен медициналық мекемелер болып табылады. Дәл осы жерде дәрі-дәрмектерді соңғы тұтынушыларға – пациенттер мен сатып алушыларға беру жүзеге асырылады. Тауарды қабылдау, оны беру немесе пайдалану болсын, әрбір операция Бірыңғай оператордың ақпараттық жүйесінде міндетті түрде тіркелумен қоса жүреді. Осының арқасында препараттың қозғалысының әрбір кезеңінде толық есептілік пен бақылау жасалады.
Медициналық ұйымдарға түсер алдында жеткізушілер электрондық қабылдау-беру актілерін қалыптастырады. Содан кейін емханалар мен стационарлар «ЦЭДМ» немесе «Дәрілік қамтамасыз ету АЖ» сияқты жүйелерде жеке кабинеттер арқылы дәрі-дәрмектерді алғанын растайды. Препарат есепке алу жүйесінде тіркелгеннен кейін ол ресми түрде медициналық ұйымның қарамағына өтеді. Әрбір қаптама туралы ақпарат автоматты түрде бірыңғай цифрлық платформаға біріктіріледі.
Бірыңғай оператордың Республикалық электрондық денсаулық сақтау орталығымен бірлесіп жүргізген техникалық интеграциясы маңызды рөл атқарады. Бұл таңбалау жүйесін амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін медициналық мекемелер жұмыс істейтін «Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету» платформасымен біріктіруге мүмкіндік берді. Нәтижесінде дәрі-дәрмек айналымының барлық қатысушылары дәрі-дәрмектерді бақылап қана қоймай, электрондық құжат айналымын да жүргізе алады, бұл әкімшілік процестерді жеңілдетеді және қателіктер қаупін азайтады.
Дәрі-дәрмектерді есептен шығару процесі де толығымен цифрландырылған. Препарат ауруханада пайдаланылғаннан кейін немесе пациентке тегін рецепт бойынша берілгеннен кейін жүйеде оның айналымнан шығуы тіркеледі. Бұл дәрі-дәрмектің цифрлық бағытының қорытынды кезеңі болып табылады және сапа мен түпнұсқалылықты бақылау талаптарына толық сәйкестікті қамтамасыз етеді.
№ 3 қалалық емхана директорының орынбасары Марианна Нижегородова атап өткендей, сандық таңбалау Қазақстанда 2022 жылдан бастап енгізілуде және осы уақыт ішінде жүйе ашықтықтың сенімді құралы ретінде өзін көрсетті. Оның айтуынша, емхана дәріханасына түскен әрбір дәрі-дәрмекті 2D-сканерлер арқылы фармацевтер сканерлейді. Ақпарат автоматты түрде препарат тексерілетін жалпы дерекқорға жіберіледі. Заңдылығы расталғаннан кейін ол пациентке түседі. Дәріні берген кезде фармацевт кодты сканерлейді және «Әлеуметтік әмиян» қосымшасы арқылы есептен шығаруды белгілейді. Бұл препараттың өндіруші зауыттан соңғы пайдаланушыға дейінгі жолын бақылауға мүмкіндік береді және жалған болу мүмкіндігін болдырмайды. Бұдан басқа, пациент өзінің рецептілері мен дәрі-дәрмектер туралы мәліметтерін eGov порталы мен қосымша арқылы өз бетінше қарай алады.
Фармацевт Юлия Шлотгауэрдің айтуынша, таңбалаудың енгізілуімен дәріханалардың жұмысы әлдеқайда технологиялы әрі жауапты болды. Бастапқы қиындықтарға қарамастан, мамандар өздері беретін препараттардың сапасына сенімділігін сезінеді. Жүйе тек түпнұсқалығына көз жеткізуге ғана емес, сонымен қатар препараттардың әрбір жеткізілімі мен сериясы туралы ақпарат алуға көмектеседі. Ол сондай-ақ болашақта таңбалау тек дәрі-дәрмектерге ғана емес, сондай-ақ медициналық мақсаттағы бұйымдарға да қолданылатын болады, бұл пациенттер тарапынан бақылау мен сенім деңгейін едәуір арттырады.
Осылайша, цифрлық таңбалау Қазақстандағы денсаулық сақтауды жаңғыртудың маңызды құралына айналады. Ол халықтың жүйеге деген сенімін нығайтады, жеткізілімдердің ашықтығын қамтамасыз етеді және дәрі-дәрмектердің заңсыз айналымымен күресуге көмектеседі. Қарапайым ишара – қосымшадағы кодты сканерлеу – пациенттің сапалы, сертификатталған және заңды препарат алатынына сенімділіктің кепілі болып табылады.
