Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау ауданында қазақ халқы үшін аса маңызды мәдени оқиға орын алды – ұлт руханиятының көрнекті өкілі, ақын, сазгер әрі ағартушы Ақан сері мазары күрделі жөндеуден өтіп, жаңа кейіпке енді. Бұл жаңғыру – тарихи әділеттің орнауы ғана емес, ұлттың рухани жаңғыруының да айқын көрінісі, деп хабарлайды Social Media.
Ақан серінің мазары Айыртау ауданына қарасты Камсақты ауылының маңында орналасқан. Бұл – қазақтың рухани кеңістігінде ерекше орны бар қасиетті мекен. Алайда соңғы он жылдықтарда мазар қараусыз қалып, табиғаттың тоздыру әсерінен едәуір ескіріп, күтімге мұқтаж күйге түскен еді. 1980-жылдардың соңында тұрғызылған кесене сол уақыттан бері бірде-бір рет күрделі жөндеуден өтпеген.
Елдің рухани мұрасына бейжай қарамайтын азаматтардың, әсіресе Ақан серінің тікелей ұрпағы – кәсіпкер Біржан Шаймерденовтың бастамасымен атқарылған ауқымды жұмыстар нәтижесінде, тарихи нысан жаңа тыныс алды. Кесене ғана емес, оның маңайы да жаңаша сипатқа ие болып, келушілер үшін ыңғайлы жағдай жасалды.
Жөндеу жұмыстары барысында мазарға апарар жол толық абаттандырылып, көлікпен жетуге оңтайлы етілді. Мазардың кіреберісіне домбыра пішіндес символикалық ескерткіш орнатылды. Бұл – Ақан серінің өнердегі жолдасы, ажырамас серігі болған домбыраның, жалпы қазақ музыкасының киелі белгісі ретінде қабылданды. Сонымен қатар, мазардың айналасы көгалдандырылып, отыратын орындар орнатылды. Бұл жер енді тек зиярат ететін орын ғана емес, жас ұрпақ үшін тәрбиелік мәні бар тарихи-танымдық орталыққа айналмақ.
Мазардың жаңартылуына арналған ашылу рәсімі ерекше салтанатпен өтті. Шараға зиялы қауым өкілдері, жергілікті тұрғындар, жастар және елге танымал мәдениет қайраткерлері қатысты. Жиналған жұртшылық Ақан серінің рухына Құран бағыштап, дұға оқыды. Арнайы тігілген киіз үйлерде ұлттық тағамдар ұсынылып, кең дастархан жайылды. Қазақтың дәстүрлі әндері мен күйлері орындалып, меймандар ұлттық өнерден нәр алды. Бұл – тек бір тұлғаның емес, күллі ұлттың рухани құндылығына жасалған тағзым іспетті болды.
Ақан серінің ата-анасының бейіттеріне де арнайы ескерткіш тастар орнатылды. Бұл -отбасылық, рулық, ұлттық жадыны сақтау жолындағы маңызды қадам. Кеш барысында ақын шығармашылығын зерттеп жүрген ғалымдар сөз сөйлеп, тың деректермен бөлісті. Философия ғылымдарының кандидаты Гүлдария Райымбекова Ақан серінің жастайынан әділдік пен тазалыққа ұмтылуы оны өзгелерден ерекшелеп, замандастарының кейбірінің наразылығын тудырғанын айтты. Ақын 1843 жылы Көккөл көлінің маңында дүниеге келген. Табиғатқа, туған жерге деген махаббат – оның өлеңдеріндегі басты тақырыптардың бірі болған.
Ақан серінің өмір жолын ұзақ жылдар бойы зерттеп жүрген тарихшы Саят Баймұратұлы әлі де көптеген тың мәліметтердің зерттеуді қажет ететінін жеткізді. Әсіресе, оның анасының тегі туралы деректер өте аз сақталған. Мәселен, аты аңызға айналған тұлпар Құлагердің нағашы жұртынан сыйға берілгені туралы болжам бар. Бұл да – ақын өміріндегі ақтаңдақтардың бірі.
Іс-шара соңында Ақан сері атындағы Солтүстік Қазақстан облыстық филармониясының әртістері өнер көрсетіп, кештің рухын одан әрі асқақтатты. Бұл – ұлы тұлғаның мәдени мұрасын жалғастыру жолындағы маңызды қадам болды.
Мазардың жаңғыруы – ұрпақтар сабақтастығының жарқын көрінісі. Ол ұлттық жадыны сақтау, тарихи-мәдени мұраға құрметпен қарау және болашақ ұрпақтың санасына рухани құндылықтарды сіңіру жолындағы елеулі бастама ретінде бағаланды. Біржан Шаймерденов сынды азаматтардың ерен еңбегінің арқасында осындай киелі орындар қайта түледі, ұлттық рухты көтеріп, тарихқа деген қызығушылықты арттыра түсті.
