«Қазгидромет» РМК облыстық филиалының бақылау бекеттері қар жамылғысын жиі бақылауға көшті, деп хабарлайды Social Media. Бақылауларға сүйене отырып, мамандар ағымдағы жылы жоғары тәуекелмен СҚО су тасқыны қаупі бар өңірлердің қатарына кіреді деп сендіреді.
Бүгінгі таңда СҚО аумағында 49 гидрометеорологиялық пункт бар. Оның ішінде 1 пункт Тимирязев ауданында, 2 пункт Айыртау ауданында, 9 пункт Ғ.Мүсірепов атындағы ауданда, 6 пункт Шал ақын ауданында орналасқан.
Айыртау ауданының, Ғ. Мүсірепов және Шал ақын атындағы аудандардың аумағында су тасқыны қаупінің негізін Есіл өзені және оның салалары (Иманбурлық, Аққанбурлық, Бабықбурлық, Шарық және басқа да өзендер), сондай-ақ көлдердің толып, төгілуі, еріген қар суы құрайды. Тимирязев ауданының аумағында су тасқыны қаупінің негізін еріген сулар құрайды. Олардың бір бөлігі Қостанай облысының аудандарынан келеді.
Күзде Тимирязев ауданының аумағында және Ғ.Мүсірепов атындағы ауданның солтүстік бөлігінде қыста кетер алдында топырақтағы ылғал қоры 110-125 мм құрады, бұл нормадан 60-80% -ға жоғары. Шал ақын ауданында және Ғ.Мүсірепов атындағы көп бөлігінде топырақтағы ылғал қоры 141-ден 216 мм-ге дейін, бұл нормадан 2-3 есе артық. Айыртау ауданында топырақтағы ылғалдың мөлшері 116 мм құрайды, бұл нормадан аспайды.
Қазіргі уақытта қар жамылғысында ылғал қоры жинақталуда. Қар түсіру мәліметтері бойынша, облыстың батыс және оңтүстік-батыс бөлігіндегі қардағы су қоры 60-тан 100 мм-ге дейін өзгереді, бұл нормадан 12-75% -ға артық. Мамандардың мәліметінше, аудан аумағының қату тереңдігі 20-71 см құрайды: Тимирязево – 66 см, Сергеевка – 71 см, Саумалкөл – 32 см, Рузаевка – 59 см, Новоишимский – 20 см.
Солтүстік Қазақстан облысының салыстырмалы түрде жазық бедері еріген ағынның қалыптасуына және елді мекендерді су басуға ықпал етеді. Облыс аумағында қардың үлкен көлемінің қосымша жиналу қаупін анықтау мақсатында су тасқыны кезеңінде су басуға барынша бейім елді мекендер ақсақалдарының қатысуымен тұрғындар жиыны өткізілді. Жиын қорытындысы бойынша келесі аудандар бойынша қосымша 30 қар жиналатын орын анықталды: Есіл – 4, Шал ақын – 5, Ғ. Мүсірепов атындағы – 11, Тайынша – 10.
Солтүстікқазақстандық синоптиктер 2025 жылдың көктеміне су тасқыны болжамын жасады. Оған сәйкес, Сергеев су қоймасына келетін су көлемінің ағыны ғана емес, Есіл өзенінің ағыстарындағы, сондай-ақ су қоймасынан жоғары орналасқан гидрологиялық бекеттердегі судың ең жоғары деңгейі мен шығыны да болжанып отыр.
Алдын ала болжамға сәйкес, Сергеев су қоймасына күтілетін су ағыны 1,9-2,9 млрд текше метрді немесе норманың 150-227%-ын құрайды (1,3 млрд текше метр). Есіл өзеніндегі су тасқыны Ақмола облысынан келетін су ағынына да байланысты болады.
«Аққаңбырлық өзені – Ковыльное ауылы» МК-да деңгейдің 683 см дейін көтерілуі болжанып отыр, ең жоғарғы деңгей 2017 жылы белгіленді және 693 см-ге жетті, «Бабықбырлық өзені – Гусаковка ауылы» МК-да су деңгейінің 1073 см-ге дейін көтерілуі болжанып отыр, ең жоғарғы деңгей 2017 жылы белгіленді және 1227, Ағыстарда ең жоғары деңгейден өтудің күтілетін күні – 8-12 сәуір. «Есіл өзені – Тоқсан Би ауылы» МК су деңгейінің 681-963 см дейін көтерілуі болжанып отыр, ең жоғары деңгей 2024 жылы байқалып, 1535 см-ге жетті.
«Жабай өзені – Атбасар қаласы» МК 10-12 сәуірде су деңгейінің 645-794 см дейін көтерілуі болжануда, 2024 жылы деңгей 952 см-ге жетті, «Есіл өзені – Каменный карьер» МК 18-20 сәуірде су деңгейінің 735-1025 см дейін көтерілуі болжануда, 2024 жылы деңгей 1115 см-ге жетті.
Алдын ала болжамға сәйкес, Астата су қоймасына күтілетін құйылым 152-247 млн текше метрді немесе норманың 112-182%-ын құрайды (136 млн текше метр).
